INTERVIEW. Regisseur Franco Dragone zocht inspiratie voor ,,Quidam'' thuis in La Louvière
Terug naar de wieg van het surrealisme
Van een medewerkster
Ilse Dewever
02/04/2001; De standaard

© rr

LA LOUVIERE -- ,,Theater was nooit uit mijn leven weg te cijferen. Circus? Ho maar, dat was een gelukkig toeval.'' Triomf na triomf stapelde de arbeiderszoon uit La Louvière op als regisseur van het Canadese wondercircus Cirque du Soleil, tot hij de laatste jaren steeds vaker rust zocht in eigen land. En toch laat Franco Dragone deze dagen meer van zich horen dan ooit. Niet enkel met het op de surrealisten geïnspireerde Quidam, ook met zijn plannen om in zijn geboortestreek een nieuw Cinecitta uit de grond te stampen.


,,Est-ce que je peux parler á monsieur Dragone. C'est pour une emploi á une de ses entreprises.''

Sinds Dragones plannen uitlekten om in zijn geboortestreek een grote productiemaatschappij in te planten, krijgen ze dagelijks meer dan één sollicitant over de vloer aan de Rue de Belle-Vue in La Louvière. De stad met de torenhoge werkloosheidsgraad en een vervallen industrieel patrimonium is voor de nietsvermoedende treinreiziger niet meer dan een stopplaats op weg naar carnavalstad Binche. ,,Je zal het zien'', voorspelt Dragone in de voorlopige kantoren van Créations du Dragon. ,,Zodra mijn spektakelfabriek op volle toeren draait, raast er doorheen Europa een intercity-trein met als eindbestemming La Louvière.''

• Na je jeugdjaren in La Louvière, nam je de wijk naar Brussel. Hoe komt een Waals student politieke wetenschappen bij een Canadees circus terecht? Nog voor mijn studies politieke wetenschappen in het midden van de jaren zeventig was ik al bezeten van theater. Bij Théâtre du Campus aan de ULB werd het pas echt menens: we gingen de politieke toer op, wilden naar het voorbeeld van de Internationale Nieuwe Scène muren slopen om dichter bij de gewone man te staan. Al waren we dan te jong voor mei '68, we zijn fluks op de kar gesprongen van het geëngageerde theater. Het duurde niet lang of we ontmoetten een gezelschap, even sociaal-bewogen als wij, uit Quebec.
  
  Bij een tegenbezoek in Canada trok ik op met lui uit Montréal die zich toelegden op circus, een voor mij onbekende wereld. Van Cirque du Soleil was toen nog geen sprake. In 1985 vroeg en kreeg leider Guy Laliberté, tot dan een gewone vuurspuwer, één miljoen dollar van de toenmalige eerste minister van Quebec om er een circus mee op te richten, en zie, Cirque du Soleil was een feit.
  
  Waarom ik zonder circusroots dan toch in Canada bleef? De mensen daar deelden mijn sociale gedrevenheid, een jaar later al werd ik door Cirque geëngageerd als comédien. We hadden de tijd mee, in het midden van de jaren zeventig sloeg de verontwaardiging van '68 over op de brede bevolking. Het institutionele theater van de schouwburgen heb ik mettertijd de rug toegekeerd, het sociale theater nooit.
  
  
• Van een kleine kern met acrobaten en clowns groeide Cirque du Soleil uit tot een multinational met ruim tweeduizend werknemers. Gaat de spirit van de begindagen daar niet onder lijden? Dat oorspronkelijk engagement blijft de basis, ook in een onderneming die wereldwijd bijna 3.000 werknemers telt. Cirque du Soleil heeft een strakke organisatie, maar blijft toch transparant. Ervaringen delen en vertrouwen hebben in elkaar wordt steeds belangrijker. We zijn niet te beroerd om onze knowhow te delen met anderen, aan de wieg van Cirque waren we zelf een stel jonge snaken.
  
  Ik deel de kritiek niet dat we een ordinaire spektakelfabriek geworden zijn. Spektakel, ja, maar dan wel van het hoogste niveau. En een fabriek? Misschien (cynisch), al berusten weinig ondernemingen op creativiteit en vertrouwen. Precies dankzij onze internationale successen kunnen zoveel meer mensen hun creativiteit uiten.
  
  
• Je hebt de naam het brein achter Cirque du Soleil te zijn. Hoe ver reikt jouw functie als regisseur? Mijn opdracht is eenvoudig: ,,Franco, bedenk ons een fijn spektakel'', vraagt men mij. ,,Zorg dat het gedragen wordt door een knap verhaal, en dat er elementen uit theater en circus in verweven zitten.'' Dan begin ik te broeden op een thema, ga ermee te rade bij de decorbouwer, de kleedster, de man van het licht, de choreograaf, de componist, bij zowat iedereen die zo'n voorstelling mee op poten zet. Beetje bij beetje wordt dan vanuit intuïtie een idee geboren dat vorm krijgt in beelden en woorden. Noem mij de kapitein van het schip dat de lading veilig de haven van de première binnenloodst.
  
  
• Na jaren Canada ben je steeds vaker terug in België. Heimwee? Canada was een ervaring apart, dat zeker, maar de liefde voor België bleef. Hier wonen de mensen die mij sinds mijn zevende gevormd hebben, de mensen waar ik van hou. Mijn ouders gingen jaren geleden voor hun kinderen weg uit Italië, wel, ik keer terug naar mijn roots. Nochtans word ik alle dagen opnieuw getroffen door de toestand hier: de grauwheid, de gesloten fabrieken, de tristesse. In mijn gedachten regent het hier altijd. Ironisch genoeg is dat nog waar ook.
  
  
• Wat zoek je hier dan? Hier valt niets te rapen, behalve dan de levensvreugde van de mensen. Alsof ze ter compensatie van al die grauwheid de zon in hun hart sloten, bruisende pleinen en grandioze feesten laten voorbijtrekken in hun hoofd. Precies daarom staat hier ook de wieg van het surrealisme, van jazzmusici en schilders zoals Delvaux en Magritte.
  
  
• Je hebt grootse plannen voor La Louvière. Je wil er in samenwerking met lokale bedrijven en met Cirque du Soleil je eigen productiemaatschappij onderbrengen, een project van minstens een half miljard frank met honderden banen. Deze streek hééft het. Karkassen van fabrieken herinneren aan de gouden jaren van de industriële revolutie. Omdat ik de streek van mijn jeugd wil opwaarderen, heb ik besloten de fabriek en al naar hier te verhuizen. Willen ze Dragone zien, dat ze dan naar La Louvière komen (strijdvaardig) . Zelf heb ik de wereld rondgereisd voor mijn projecten, wel, ik kijk ernaar uit om met al die wereldburgers een pint te gaan drinken in het café op de hoek. Het mag dan poëtisch klinken om in dit hol van Pluto iemand op de koffie te vragen, gek is het niet. La Louvière ligt in het hart van Europa, op enkele uren van Parijs, Londen of Amsterdam. Waarom zou het dan utopisch zijn een wereldonderneming op te zetten in deze streek?
  
  Je noemt Quidam je meest persoonlijke voorstelling, gedrenkt in vaderlandse cultuur. Waarom? Bij de voorbereiding van Quidam in het midden van de jaren negentig hadden we met Cirque du Soleil het hoogtepunt van ons succes bereikt. Zonder er bij stil te staan hadden we van de felle kleuren, engeltjes en feeën ons handelsmerk gemaakt. Om te bewijzen dat we meer zijn dan een pretmachine had ik voor Quidam een soberder thema voor ogen met alledaagse aspecten. Zo kwam ik bij de fundamentele levensvragen die men zich stelt aan de vooravond van een nieuw millennium. Wat gaat er om in het hoofd van een tienermeisje? Die mix van ernst en verlangen maakt Quidam voor ons zo herkenbaar, zo eigen aan ,la petite Belgique'.
  
  In het decor liggen de verwijzingen naar Magritte voor het rapen, maar ook Delvaux is uit de voorstelling niet weg te branden. Al wemelt het dan op diens doeken van de personages, bij Delvaux blijf je zitten met een gevoel van eenzaamheid. De personages kijken langs elkaar heen. Wel, dat is Quidam. Let ook op het clownstrio Les Macloma. Zij vertegenwoordigen de bevrijdende lach, de basis van elk circusspektakel. Tegelijkertijd blijft Quidam dus een statement voor Cirque du Soleil: ondanks ons hightech-imago verloochenen we onze wortels, de commedia dell'arte en het straattheater, niet.
  
  
• Quidam . Cirque du Soleil. Van 5 april tot 20 mei, Gedempte Zuiderdokken, Antwerpen. Info en tickets op 03-259.54.00 of 0900-00.991.
  ©opyright De Standaard