Bespreking "asielzoeker" in "de standaard" van maandag
24 oktober 2005
Met ,,De asielzoeker'' regisseert
Johan Simons zijn eerste stuk in Gent. Het is een hooglied van de verwaarloosde
liefde.
GENT.HIJ voelde zich verdwaald in een toneelstuk
waarvoor hij geen auditie had gedaan, schrijft Arnon Grunberg in De
asielzoeker over het hoofdpersonage Beck. In de theaterbewerking van het NT
Gent valt dat nochtans reusachtig mee. De cast is uitgelezen, goed op elkaar
gericht, en de toneel-Beck is een eind gevoeliger dan in de roman.
De lichaamstaal van Wim Opbrouck volstaat om te weten: er is iets met Beck.
Imposant, komt vlak voor je neus staan, dat wel, maar hij wendt zich halvelings
af, zijn blik mijdt elk oogcontact. Vingers frunniken aan een knoop. Hij zegt
zijn tekst luid genoeg, Beck wil ons best ter wille zijn, maar zijn zinnen
klinken werktuigelijk. Alsof zijn gedachten elders zijn.
Van in de roman weten we dat Beck zichzelf een beroepsontmaskeraar vindt. Teveel
geluk is niet goed, dat blust hij elke dag af door naar de hoeren te gaan.
Illusieloze verliefdheden, noemt hij dat. Ze scheppen geen verplichtingen,
vereisen geen engagement. Zo is het hem het liefst. Een voor een heeft hij zijn
bindingen met de wereld doorgeknipt. Boeken schrijft hij niet meer, hij vertaalt
gebruiksaanwijzingen. Al vier jaar gaat hij niet meer met zijn vrouw naar bed.
Dan vertelt ze hem dat ze stervende is. En dat ze wil trouwen. Nee, niet met
hem, maar met een asielzoeker uit Algerije.
In die asielzoeker vindt het NT Gent aansluiting met zijn marsrichting. Het wil
zijn theater in het midden van de wereld plaatsen en gevoelig zijn voor wat daar
omgaat. Daarom is het speelvlak afgezoomd met metersgrote portretten van
asielzoekers. De vloer is een immense luchtmatras met de plattegrond van de
stad. Toch leidt die intentieverklaring een ander leven dan de voorstelling.
Want die gaat namelijk over de liefde.
Johan Simons is in de roman blijven hangen aan blijken van bekommernis tussen
het duo. Terwijl zijn vriendin aftakelt, slooft Beck zich uit met massages en
vruchtensapjes. Hij aanvaardt de aanwezigheid van de asielzoeker en neemt zelf
genoegen met een slaapplek onder de kapstok. Zijn partner beseft dat hij,
ondanks hun afstand, degene is waarvoor ze altijd heeft willen leven. Niet dat
ons bij deze interpretatie een splijtend revelatiemoment overvalt, maar toch,
het zou kunnen.
NT Gent maakt zijn lezing aannemelijk door overtuigend acteerwerk en sterke
vondsten. Zo zal de beginscčne me tot het eind van mijn dagen bijblijven. Elsie
De Brauw en Wim Opbrouck zitten dicht bij elkaar en vormen in het schemerdonker
een twee-eenheid. Samen zíjn ze de Vogel. Hun schrille vogelkreten maken deel
uit van een spel én voorvoelen de angst en het verdriet bij de dood.
De voorstelling blijft tekens aandragen waaruit de verbondenheid van de twee
blijkt. Ze zeggen samen stukken zin, of vullen elkaar aan, zoals mensen die
elkaar door en door kennen. In de scčne waar de Vogel vrijt met de asielzoeker,
ligt ze op het lichaam van Beck. Uit een kleine zucht of een stuk woord weet
muziekcoach Christoph Homberger een harmonieuze samenzang op te bouwen. Is er
een mooier symbool om verbondenheid uit te drukken? Aus Greidanus Jr, die de
nevenrollen groepeert, imiteert de signalen van een bomalarm en laat die
uitdijen tot een groepslied.
Wiebelend op het broze evenwicht van hun luchtmatras, bereiken deze figuren een
soort modus vivendi. Wim Opbrouck blijft intrigeren met zijn mengeling van
gekooide kracht en gevoeligheid. Als asielzoeker neemt Servé Hermans steeds
meer terrein in. De Vogel van Elsie De Brauw behoudt in al zijn kwetsbaarheid
iets trots halsstarrigs. Zelfs na haar dood blijft ze in gesprek met Beck.
Zo ver, en toch dichtbij. De asielzoeker is een hooglied van de liefde,
dat tragisch genoeg wordt gezongen als het te laat is.
Gezien 21/10 in Gent. Nog van 26 tot 29/10, van 2 tot 5/11, op 9 en 10/11
(steeds 20.30 uur) en op 6/11 (15 uur) in Schouwburg NT Gent, Sint-Baafsplein,
Gent. Op 17/11 in CC Hasselt, 29 en 30/11 in Schouwburg Leuven, 2 en 3/12 in
Schouwburg Brugge, 20 en 21/12 in het Toneelhuis. Tel. 09-225.01.01.
www.ntgent.be.
Van onze redacteur Geert Sels